Şeyhlere Karşı İngiltere Premier Lig’e Devlet Kontrolü Geliyor

Hüseyin Özkök – AJANSSPOR

İngiliz futboluna devlet el koyuyor! İngiltere Kültür, Medya ve Spor Bakanlığı tarafından yapılan bir açıklama İngilliz futbol kamuoyunda büyük yankı yaptı. Bakanlığın kelam konusu açıklamasında, İngiltere futbolunu denetlemek üzere yeni bir denetleme konseyinin kurulmasının planlandığı ve konseyin finans yapısı, taraftar hakları, Harika Lig projesi ve finansal hususlar üzere bir çok başlıkta çalışacağı kaydedildi. Artık bu hususlara tek tek bakalım.

Kulüp sahiplerine sıkı araştırma

Futbolun oynanmaya başladığından bu yana büsbütün kapitalist bir anlayışla bugünlere gelen İngiltere futbolunda kulüpler, daima sahipli oldu. Lakin bilhassa milenyum sonrasında başta Premier Lig kulüpleri olmak üzere, çok sayıda İngiliz kulübü tartışma yaratan yerli ve yabancı sermaye sahiplerince satın alındı. Bunların başında da Rus oligarklar ile Körfez ülkelerindeki Arap pirleri geliyor. Yeni konseyin, sahipler ve oluşturdukları idare şuralarının İngiltere’de grup satın almak istediklerinde çok daha derinlemesine bir araştırma yapması planlanıyor. Ayrıyeten stadyum satışları ve kulüplerin öteki yere taşınmasının da devlet tarafından müsaadeye tabi olması düşünülüyor.

Kulüplerin iflasının önüne geçilecek 

Yeni denetleme konseyi ile birlikte kulüplerin bundan sonra çok daha sıkı bir lisanslama sürecinden geçirilmesi de düşünülüyor. Böylelikle kulüplerin istikrarlı bir iş modeli ve âlâ bir idare yapısı oluşturması amaçlanıyor. Bunun en önemli nedeni olarak da son periyotta kapanan yahut küme düşürülen ekiplerin artması gösteriliyor. Son olarak FC Bury küme düşürülürken, FC Macclesfield Kulübü ise vergi borçlarını ödeyediği için iflas ederek kapandı. Bir öteki esaslı kulüp Derby County de puan silme ve iflas ilanından sonra 3. Lig’e kadar düşürüldü.

Taraftarlara kelam hakkı, logo ve renkleri koruma

Kurulun misyonlarından biri de kulüp hakkındaki karar verme süreçlerinde taraftarlara daha çok kelam hakkının verilip verilmediğini sıkı bir biçimde denetlemek olacak. Bunun yanısıra, kulüp sahiplerinin son olarak Cardiff City’de olduğu üzere, logo ve renkleri taraftarlara müracaattan değiştirmesinin de önüne geçilmesi amaçlanıyor.

İngilizlere Harika Lig’e girme yasaklanacak

2021 Nisan ayında 6 İngiliz kadrosunun da içinde olduğu Avrupa Üstün Lig projesi duyurulduğunda, bu kulüplerin taraftarları, plana büyük reaksiyon göstermişti. Bu reaksiyon sonrası kulüpler projeden çabucak çekildiklerini açıklamışlardı. Yeni kurulacak şuranın, İngiliz kulüplerinin bu tip projelere katılmasını yasaklayacak bir yetkiye sahip olması da planlanıyor. Premier Lig İdaresi, Üstün Lig’e katılmayı düşünen 6 kulübe 35 puan silme cezası verilebileceğini duyurmuştu. Lakin bu mevzuda şu ana kadar rastgele bir formda harekete geçilmedi. Başka yandan Juventus, Barcelona ve Real Madrid, Üstün Lig için yeni bir proje hazırlığına da başladı.

Para dağıtım modeline de el konularak

Endüstrileşen futbolda para, futbolda adil rekabeti çok olumsuz bir halde tesirler oldu. Futboldan gelir elde eden çıkar kümelerinin bir uyuşmazlığa düşmeleri durumunda denetmi heyeti, para dağıtımında da kelam sahibi olacak. Bir müddettir Premier Lig tarafından alt lige yapılan paraşüt ödemeler İngiltere’de çok önemli tartışmalara neden oluyor.

Premier Lig İdaresi plana reaksiyon gösterdi

Bakanlık duyurusunun akabinde gözlerin çevrildiği Premier Lig İdaresi, planının çok düşündürücü olduğunu açıkladı. Açıklamada, büyük bir sanayi olan İngiltere futbolunun devlet tarafından denetim edilen bir yapıya nasıl büründürüleceğinin dikkatle inceleneceği vurgulandı. Açıklamada “Ligde devlet yetkililerin yapısal kısıtlamaları açıkçası istenmemektedir. Şuranın, yatırımcı çekme ve oyunumuza olan ilgiyi artırma yeteneğimize müdahale etmemesi hayati değer taşımaktadır. Planların, Premier Lig’in rekabet gücünü azaltabilecek istenmeyen sonuçlara yol açmaması sağlanmalıdır” denildi.

Tarattar örgütü, kontrol planını destekledi

Premier Lig İdaresi’nin bu reaksiyon ve değerlendirmesine rağmen, plan ülke çapında bir taraftar ittifakı olan Futbol Taraftarları Birliği (FSA) tarafından olumlu karşılandı. FSA İcra Şurası Lideri Kevin Miles, “Hükümetin, İngiliz futbolunun bağımsız bir denetleme şurası kurmaya yönelik tarihi niyetini çok olumlu karşılıyoruz” diye konuştu.

Öneriyi yapan bayan vekil çok mutlu

2021 yılındaki Üstün Lig denemesinin akabinde hususla ilgili soruşturma açılmasını sağlayan İngiliz Bayan Parlamenter Tracey Crouch, kelam konusu denetleme şurasının da fikir sabihi oldu. Crouch, önerdiği şuranın bir gereklilik olduğunu savundu. İngiliz parlamenter, bakanlığın açıklamasını “Ülkemiz futbolu için çok büyük bir gün” diyerek, büük bir memnuniyetle karşıladı.

İngiliz kulüplerinin yabancı sahipleri

İngiltere’de bir çok kulüp ülke dışından bir iş insanı tarafından satını alınmış durumda. İşte önde gelen kimi kulüplerin sapileri ve ülkeleri şöyle:

Chelsa- Todd Boehly (ABD)
Newcastle United – Mohamed Bin Salman (Suudi Arabistan)
Manchester City – Mansour bin Zayed Al Nahyan (Birleşik Arap Emirlikleri)
Arsenal – Stan Kroenke (ABD)
Aston Villa – Nassef Sawiris (Mısır)
Wolverhampton – Guo Guangchang (Çin)
Tottenham – Daniel Levy e Joe Lewis (Gran Bretagna)
Crystal Palace – Joshua Harris (ABD)
Manchester United – Joel e Avram Glazer (ABD)
Southampton – Gao Jisheng (ÇİN): 3,6
Leicester City – Aiyawatt Srivaddhanaprabha (Tayland)
Liverpool – John Henry e Tom WerneR (ABD)
Everton – Farhad Mohiri (Gran Bretagna/İran)
West Ham United – David Sulliven de David Gold (Gran Bretagna)
Brighton – Tony Bloom (Gran Bretagna)
Leeds United – Andrea Radrizzani (İtalya)
Watford – Giampaolo Pozzo (İtalya)
Norwich – Michael Wynn e Delia Smith (Gran Bretagna)
Brentford (Matthew Benham (Gran Bretagna)
Burnley – Alan Pace (ABD)

Bilindiği üzere, İngiliz futbolundaki birinci oligarklardan biri olan Rus iş insanı Roman Abramovich, ülkesinin Ukrayna’yı işgal etmesi sonrası Chlesea’yı kulüp vakfına devretmek zorunda kalmıştı. Kulüp Mayıs 2022’de ABD’li iş inasnı Todd Boehly’nin başkanlığındaki konsorsiyuma satıldı.